دیتاسنتر یا مرکز داده به مکانی گفته می شود که گروه عظیمی از سرورهای کامپیوتری و تجهیزات شبکه با استفاده ازامکانات زیرساختی و ارتباطی برای رایانش و میزبانی مجموعه بزرگی از داده ها، گرد هم آمده باشند. به بیان دیگر، دیتاسنتر محل استقرار تعداد زیادی از سرورهای کامپیوتری است که در کنار هم و بدون وقفه، امور مربوط به رایانش، ذخیره سازی و انتقال داده ها را انجام می دهند. اتاق سرور مکانی است که با هدف نگهداری سرورها پیاده سازی شده است. مراکز داده بسیار عظیم و متنوعی در سرتا سر شبکه جهانی اینترنت در حال سرویس دهی هستند که برخی از این مراکز استفاده تجاری محدود درون سازمانی دارند و برخی دیگر در اینترنت به صورت تجاری و یا عمومی قابل استفاده هستند.
اهمیت دیتاسنتر
دیتاسنترها نقش کلیدی و بسیاری مهمی را در حوزه اقتصاد دیجیتال ایفا می کنند و پشتیبانی بسیاری از فعالیت های مهم دولت ها، جامعه و کسب و کارها را بر عهده دارند. از دیدگاه سازمانی در فناوری اطلاعات، دیتاسنتر ها بستر لازم را برای پیاده سازی و اجرای بدون وقفه برنامه های کاربردی سازمان ها و فعالیت آنها فراهم می کنند. مدیریت ارتباط با مشتری، برنامه ریزی منابع سازمانی، پست الکترونیک، ذخیره سازی، تهیه نسخه پشتیبان و اشتراک فایل ها، هوش مصنوعی، خدمات ارتباطی درون سازمانی، انتقال، پردازش و رایانش بدون وقفه داده های عظيم، از جمله رایج ترین کاربردهای دیتاسنتر در سازمان ها، دانشگاه ها و شرکت های گوناگون می باشند.
اجزا تشکیل دهنده دیتاسنتر
دیتاسنترها از اجزا مختلفی تشکیل شده است(پسیو و اکتیو ) که در ادامه آنها را نام برده و به چند مورد از آنها به طور اختصار خواهیم پیرداخت:
روترها
سوییچ های شبکه
فایروال
سیستم های امنیتی
سیستم های ذخیره سازی
سرورها
رک ها
کابل ها
سیستم های کنترل و مديريت ارایه سرویس
رک
رک محفظه فلزی است که جهت نگهداری و محافظت از تجهیزات مختلف شبکه مانند سوئیچ ، روتر، سرور، ups و ... مورد استفاده قرار می گیرد.
تهویه دیتا سنتر
تجهیزات حساس اتاق سرور در صورت قرار گرفتن در معرض دمای شدید می توانند به شدت دچار آسیب دیدگی شوند. در یک اتاق سرور استاندارد سرورها باید به طور مداوم در معرض هوای سرد قرار گیرند، زیرا به علت تولید مقدار قابل توجهی گرما ممکن است اجزای داخلی آن ها دچار خسارات جبران ناپذیری گردد. طراحی اتاق سرور باید به گونه ای باشد که قابلیت خنثی کردن کل بار گرمایی در نظر گرفته شده باشد تا در شرایط خاص به زیرساخت ها آسیب جدی وارد نشود. اگر شما اقدامات مناسب را جهت تهویه و سردسازی اتاق سرور انجام نداده باشید، ممکن است آینده شرکت خود را با ریسک های زیادی مواجه کنید. از کار افتادن تجهیزات و حتى آتش سوزی ناشی از گرمای زیاد می تواند در مورد از اتفاقاتی باشد که ممکن است بیفتد.
لدر و سینی کابل برای کابل کشی
بحث کابل کشی برای یک دیتاسنتر از اهمیت بالایی برخوردار است. لدرها برای عبور کابل ها در محیط دیتاسنتر استفاده می شوند که باعث مدیریت راحت تر کابل های موجود در دیتاسنتر می شود.
سیستم های مانیتورینگ
با توجه به اینکه بررسی دیتاسنتر آیتم های زیادی دارد و امکان حضور فیزیکی در محل دیتاسنتر وجود ندارد، سیستم های مانیتورینگ برای دیتاسنترها یک امر ضروری است.
امنیت دیتاسنتر
به دلیل میزبانی اطلاعات صدها هزار کاربر در دیتاسنتر، بحث امنیت بسیار مهم می باشد.
UPS و ژنراتور
UPS برق ورودی را در باتری های خود ذخیره می کند و زمانی که قطعی برق رخ داد ، برق تجهیزات شبکه را تامین می کند.
سیستم اعلام و اطفا حریق
به دلیل هزینه بالای ساخت یک مرکز داده و همچنین ارزشمند بودن اظلاعات نگهداری شده در آن ، میبایست در مقابل آتش سوزی بسیار محافطت گردد. یکی از ارکان اصلی مرکز داده شناسایی حریق ، اعلام و اطفا آن میباشد . که به وسیله گاز های خاصی صورت میگیرد.
انواع دیتاسنترها
دیتاسنتر ها بر حسب تکنولوژی های مورد استفاده، هویت صاحبان، کاربرد و هزینه ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند.
دیتاسنترهای سازمانی:
این نوع دیتاسنتر ها که توسط خود سازمان ها پیاده سازی و مدیریت می شوند، معمولا در محوطه فيزيکي و ساختمان اصلی سازمان ایجاد و میزبایی می شوند.
دیتاسنترهای مدیریت شده:
دیتاسنتر های مدیریت شده را می توان به عنوان اولین مدل برون سپاری دیتاسنتر ها معرفی نمود که توسط سازمان ها و شرکت های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند.
دیتاسنترهای هم مکانی:
با استفاده از این خدمات، سازمان ها و موسساتی که برای استقرار سرور های پر قدرت خود به فضایی امن با پشتوانه پهنای باند پر ظرفیت نیاز دارند، می توانند از خدمات هم مکانی با خدمات اشتراک فضا در دیتاسنتر ها استفاده کنند.
دیتاسنترهای یکجا یا عمده:
دیتاسنتر یکجا به دیتاسنتر های بسیار بزرگی اشاره دارد که معمولا سرویس دهنده فقط محوطه بسیار وسیعی از فضا، انرژی برق و سائیں امکانات تاسیساتی را به مشتریان خود اجاره میدهد. ديتاسنترهای یکجا معمولا با عنوان سوییت های اختصاصی یا قفسه های بزرگ تعریف می شوند.
دیتاسنترهای ابرى
ارزان ترین نوع دیتاسنتر ها، ديتاسنتر های ابری هستند که در سال های اخیر با محبوبیت بسیار گسترده ای مواجه شده اند. دیتاسنتر ابری، امکان بهره برداری از قدرت گروه عظیمی از سرور های کامپیوتری، منابع پردازشی و ذخیره سازی را در شبکه ای خصوصی، شبکه های عمومی و یا ترکیبی از این دو برای شرکت ها و سازمان ها فراهم می کند.
ساختار مرکز داده:
ساختار دیتا سنتر ها، به صورت کلی میتوانند شامل قسمتهای زیر باشند که این قسمت ها، بسته به دسته بندی دیتا سنتر می تواند متغیر باشد:
سیستم شبکه
سیستم های نرم افزاری
سیستم توزیع قدرت
سیستم ذخیره سازی
سیستم تأسيسات
سیستم فیزیکی
طراحی مرکز داده:
در زمان طراحی و پیاده سازی یک مرکز داده باید به رعایت مواردی توجه داشت:
High Availability
Scalability: Security Solutions Manageability
Data Center
ساختمان مرکز داده و ویژگی های آن:
یک ساختمان مرکز داده از ویژگی های زیر برخوردار است:
برخورداری از فضای کافی
ایمن در برابر حوادث طبیعی و نزدیک بودن به مخابرات
برخورداری از طراحی ایمنی و مقاوم در برابر خطرات انسانی
برخورداری و اتصال به چندین بستر اینترنتی
برخورداری و اتصال به برق اضطراری
کاربری های دیتا سنتر
مراکز داده، قادر به ارائه نقش های زیر هستند:
پایگاه برای ارایه سرویس میزبانی وب شامل موارد رایج مانند وب سرور، پایگاه های داده.
پایگاه برای ارایه سرویس های پست الکترونیک
پایگاه های اختصاص اشتراک مکانی و اختصاصی
پایگاه های برای ارایه سرویس برنامه های کاربردی
پایگاه های برای ارایه سرویس های بازی در شبکه
در حال حاضر اتاق های سرور، مراکز داده، توانسته اند با در اختیار داشتن سرورهایی که از قدرت بالا و اینترنت های پر سرعتی برخوردار هستند، بستری را برای عموم مردم فراهم آورند تا در راستای نیاز خود امکان راه اندازی سرورهای وب را داشته باشند. در دنیای امروز دیتاسنترها از توان پردازشی بسیار بالایی برخوردار هستند و در عین حال ذخیره سازی و پیاده سازی شبکه را با استفاده از تکنولوژی های مجازی سازی ممکن می سازند. در پیاده سازی هایی که در اتاق سرور صورت می پذیرد، سعی می شود تا با مدیریت بهینه ی فضا، بیشترین استفاده از فضای فیزیکی صورت گیرد.
نتیجه
همانطور که گفته شد، دیتاسنتر از مجموعه سرورهای کامپیوتری تشکیل شده است که داده ها را از طریق ارتباطات شبکه داخلی یا اینترنتی ارسال، دریافت و پردازش میکنند. دیتاسنترها از اجزا مختلفی تشکیل شده اند که در این مقاله به آنها اشاره شد. در حال حاضر، دیتاسنترها نقش کلیدی و بسیاری مهمی را در حوزه اقتصاد دیجیتال ایفا می کنند و پشتیبانی طیف عظیمی از فعالیت های مهم دولت ها، جامعه و کسب و کارها را بر عهده دارند.
